Chuẩn bị đầu tư thêm 729 km cao tốc Bắc - Nam

Chuẩn bị đầu tư thêm 729 km cao tốc Bắc - Nam

AiVIF - Chuẩn bị đầu tư thêm 729 km cao tốc Bắc - Nam

Bộ GTVT vừa có tờ trình dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025. Theo đó, cần 124.619 tỉ đồng để đầu tư 9 dự án thành phần và giải phóng mặt bằng 3 dự án, tổng chiều dài 729 km.

5 năm tới hoàn thành 552 km

Theo Bộ GTVT, để hoàn thành tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2021 - 2025 cần đầu tư toàn bộ 12 dự án thành phần, chiều dài khoảng 729 km (không gồm 12 km đoạn Hoà Liên - Tuý Loan đang triển khai theo dự án riêng và 15 km cầu Cần Thơ, giai đoạn 2 dự kiến 2026 - 2030).

Theo tính toán sơ bộ, toàn bộ 12 dự án thành phần đầu tư giai đoạn phân kỳ (quy mô 4 làn xe) theo phương thức PPP, tổng mức đầu tư khoảng 154.527 tỉ đồng, trong đó vốn nhà nước khoảng 73.495 tỉ đồng.

Tuy nhiên, nguồn vốn ngân sách nhà nước dự kiến bố trí cho dự án khoảng 47.169 tỉ đồng. Chưa kể, theo dự báo nhu cầu vận tải, một số đoạn như Bùng - Vạn Ninh và Vạn Ninh - Cam Lộ (qua Quảng Trị) nhu cầu thấp hơn so với các đoạn khác.

Vì thế, Bộ GTVT đề xuất giai đoạn 2021 - 2025 đầu tư hoàn thành 9/12 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam, chiều dài 552 km (gồm các đoạn: Bãi Vọt - Vũng Áng (Hà Tĩnh), Quảng Ngãi - Nha Trang, Cần Thơ - Cà Mau). Đồng thời, triển khai trước công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư 3 dự án thành phần còn lại trên đoạn Vũng Áng (Hà Tĩnh) - Cam Lộ (Quảng Trị), dài 177 km theo hình thức đầu tư công. Tổng mức đầu tư khoảng 124.619 tỉ đồng, trong đó vốn nhà nước khoảng 61.628 tỉ đồng.

Đối với phần vốn nhà nước còn thiếu (khoảng 11.867 tỉ đồng) để triển khai đầu tư 3 dự án thành phần trên đoạn Vũng Áng (Hà Tĩnh) - Cam Lộ (Quảng Trị), Chính phủ sẽ rà soát, cân đối trong tổng thể nguồn vốn nhà nước bố trí cho ngành giao thông vận tải giai đoạn 2021 - 2025, trường hợp khó khăn sẽ chuyển tiếp sang giai đoạn 2026 - 2030.

Đề xuất cơ chế đặc thù

Về huy động vốn của nhà đầu tư, Bộ GTVT đề xuất, vốn chủ sở hữu tạm xác định trong phương án tài chính bằng 15% tổng vốn nhà đầu tư huy động, ngoài ra vốn vay 85%. Thời gian thu phí hoàn vốn các dự án từ 17 - 32 năm.

Trước đó, 3 dự án PPP trên tuyến cao tốc Bắc - Nam, giai đoạn 2017 - 2020 có thời gian thu phí hoàn vốn chỉ từ 16 - 18 năm, vốn nhà nước tham gia bình quân khoảng 54% tổng mức đầu tư.

Lý giải điều này, Bộ GTVT cho rằng, các dự án giai đoạn 2021 - 2025 thời gian thu phí dài hơn, do mức vốn tham gia của nhà nước thấp hơn. Cụ thể, thời gian thu phí bình quân khoảng 24,8 năm, trong đó có 3 dự án thành phần đoạn Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau có thời gian thu phí hoàn vốn trên 25 năm; vốn nhà nước tham gia không quá 50% tổng mức đầu tư.

Bộ GTVT đề xuất cơ chế chia sẻ doanh thu theo luật PPP, áp dụng khi doanh thu giảm dưới 75% so với mức doanh thu trong phương án tài chính quy định tại hợp đồng, nhà đầu tư được điều chỉnh mức giá phí, kéo dài thời gian thu phí hoặc nhà nước bù bằng nguồn dự phòng ngân sách nhà nước.

Tiến độ thực hiện gồm khâu chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án từ năm 2021 và cơ bản hoàn thành năm 2025; các dự án thành phần trên đoạn Vũng Áng (Hà Tĩnh) đến Cam Lộ (Quảng Trị) hoàn thành trước năm 2030.

Đáng chú ý, Bộ GTVT kiến nghị, với một số đoạn tuyến đường bộ cao tốc quy hoạch đi trùng với đường Hồ Chí Minh đã đầu tư phân kỳ giai đoạn 1, cho phép triển khai theo phương thức PPP và thu phí trực tiếp từ người sử dụng dịch vụ để hoàn vốn; không tính giá trị phần đường đã đầu tư phân kỳ giai đoạn 1 trong phần vốn nhà nước hỗ trợ xây dựng công trình.

Đồng thời, đề xuất giao Chính phủ xem xét, quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng đối với từng dự án thành phần trước khi phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi, quyết định mức vốn, tỷ lệ vốn nhà nước tham gia đối với từng dự án thành phần.

Đặc biệt, trường hợp hình thức huy động PPP không thành công (không tìm được nhà đầu tư, hoặc quá 12 tháng nhà đầu tư không huy động được vốn vay), Chính phủ sẽ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định việc chuyển đổi hình thức đầu tư.

Mai Hà